O curioso caso das construções pseudoclivadas invertidas com pronome relativo ‘quen’ no galego: uma análise histórico-ontológica (The curious case of inverted pseudo-cleft constructions with relative pronoun ‘quen’ in galician: a historic-ontological analysis)

Autores

DOI:

https://doi.org/10.22481/el.v18i1.6127

Palavras-chave:

Construção pseudoclivada invertida, galego, Gramática de construções baseada no uso, sintaxe, semântica

Resumo

O presente artigo apresenta resultados parciais de uma pesquisa de doutoramento que tratou do desenvolvimento diacrônico de algumas construções de foco no galego entre os séculos XIII e XX. Este artigo se debruçará sobre os dados e análise de apenas uma dentre as construções de foco analisadas: Pseudoclivada Invertida com pronome relativo ‘QUEN’, atestada nos séculos XIX e XX. Orientando-me pela Gramática de Construções Baseada no Uso, defendo um quadro alternativo para classificação dos referentes focalizados por essa construção. O objetivo do artigo é apresentar uma proposta de explicação para o uso de um pronome relativo que, contrariando a expectativa gramatical, retoma um referente não humano.

Downloads

Não há dados estatísticos.

Biografia do Autor

André Felipe Cunha Vieira, Universidade Federal de Rio de Janeiro (UFRJ Brasil)

André Felipe Cunha Vieira é doutor em Linguística pelo programa de Pós-Graduação em Linguística da UFRJ. Foi pesquisador convidado no Instituto da Lingua Galega, na Universidade de Santiago de Compostela, Galícia, Espanha (2015- 2016), onde atuou como apoio docente no Mestrado Intrauniversitario de Lingüística Aplicada, sob orientação do Prof. Dr. Francisco Antonio Cidrás Escáneo. Atuou como professor substituto de Linguística no Departamento de Linguística e Filologia da Faculdade de Letras da UFRJ (2018-2019). Suas áreas de pesquisa são o galego, a Gramática de Construções Baseada no Uso, Sintaxe Funcional e Modelos Cognitivos. Bolsa sanduíche CAPES (7216/15-7). Proxecto de investigación: Gallego y Portugués Brasileño: Historia, Variación y Cambio/Galego e Português Brasileiro: História, Variação e Mudança. Esta insvestigación financiouna o programa CAPES/DGPU 325/15 en parceria coa Dirección General de Politica Universitaria, Ministerio de Educación, Cultura y Deporte PHBP14/00049, e unha bolsa de doutoramento CAPES.

Referências

BAGNO, Marcos. Gramática Pedagógica do Portguês Brasileiro. Parábola Editorial: São Paulo, 2012.
BYBEE, J. Language, Usage and Cognition. Cambridge: Cambridge University Press, 2010.
CUNHA VIEIRA, A. F. As construções de foco no galego é o que eu estou tentando entender. LaborHistórico, Rio de Janeiro, 3 (2): 71-96, jul. | dez. 2017, p. 71 – 96.
_____. Construções Clivadas no Galego é o que vais ter. 2018, 214 fl. Tese (Doutorado em Linguística) - Programa de Pós-graduação em Linguística, Universidade Federal do Rio de Janeiro, Rio de Janeiro, 2018.
CHAFE, Wallace L. Discourse, Consciousness and Time. Chicago: Univ. of Chicago Press, 1994.
CROFT, William. The role of domains in the interpretation of metaphors and metonymies. In: RENÉ, D. & PÖRINGS, R. Metaphor and metonymy in comparison and contrast. Berlin; New York: Mouton de Gruyter, 2003, p. 161 – 205.
GOLDBERG, Adele E. Constructions: A Construction Grammar Approach to Argument Structure. Chicago: University of Chicago Press, 1995.
HALLIDAY, Michael A. K. “Notes on transitivity and theme in English, Part 2”. In: Journal of Linguistics 3, 1967, p. 199-244.
HALLIDAY, Michael. A. K. & MATTHIESSEN, Christian. An Introduction to Functional Grammar. London; New York: Arnold, Oxford University Press Inc, 2004.
LAGARES, X. C.. Uma aproximação à língua das cantigas. Revista galega de filoloxía, v. 7, p. 95-116, 2006.
_____. Sobre a noção de galego-português. Cadernos de Letras da UFF, v. 35, p. 61-82, 2008.
_____. Galego-Português-Brasileiro: os desafios de uma perspectiva histórica integrada. In: Lagares, Xoán Carlos; Monteagudo, Henrique. (Org.). Galego e Português Brasileiro: história, variação e mudança. Niterói - Santiago: Editora da UFF - Universidade de Santiago de Compostela, 2012, v. 1, p. 11-36. A
_____. O galego e a lusofonía: a "nosa língua" e "os da banda d'alá".. In: Henrique Monteagudo. (Org.). Linguas, sociedades e política. Un debate multidisciplinar. 1ed.Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega, 2012, v. 1, p. 561-579. B
_____. O galego e os limites imprecisos do espaço lusófono.. In: Luiz Paulo da Moita Lopes. (Org.). O português no século XXI. Cenário geopolítico e sociolinguístico.. 1ed.São Paulo: Parábola, 2013, v. 1, p. 339-360.
LAGARES, X. C.; MONTEAGUDO, Henrique (Org.) . Galego e Português Brasileiro: história, variação e mudança. 1. ed. Niterói - Santiago: Editora da UFF - Universidade de Santiago de Compostela, 2012. v. 1. P. 221.
LEITE DE OLIVEIRA, D. Construções de foco com o marcador éto em russo. 2017, 269 fl. Tese (Doutorado em Linguística) – Programa de Pós-graduação em Linguística, Universidade Federal do Rio de Janeiro, Rio de Janeiro, 2017.
MARCUSCHI, Luiz Antônio. "Gêneros textuais: definição e funcionalidade". In: BEZERRA, Maria Auxiliadora; DIONÍZIO, Ângela Paiva; MACHADO, Ana Raquel (org.). Gêneros Textuais e Ensino. Rio de Janeiro: Editora Lucena, 2002.
MARIÑO, Ramón. Historia da lingua galega. Sotelo Blanco: Santiago de Compostela, 1998.
MONTEAGUDO, Henrique. Historia social da lingua galega. Galaxia: Vigo, 1999.
TRAUGOTT, E. C.; TROUSDALE, G.: Constructionalization and Constructional Changes. Oxford: Oxford University Press, 2013.
VITRAL, L. Gramática Inteligente do Português do Brasil. São Paulo: Contexto, 2017.

Downloads

Publicado

2020-04-30

Como Citar

CUNHA VIEIRA, A. F. O curioso caso das construções pseudoclivadas invertidas com pronome relativo ‘quen’ no galego: uma análise histórico-ontológica (The curious case of inverted pseudo-cleft constructions with relative pronoun ‘quen’ in galician: a historic-ontological analysis). Estudos da Língua(gem), [S. l.], v. 18, n. 1, p. 141-178, 2020. DOI: 10.22481/el.v18i1.6127. Disponível em: https://periodicos2.uesb.br/index.php/estudosdalinguagem/article/view/6127. Acesso em: 29 mar. 2024.